W ostatnich latach nasila się zjawisko porzucania odpadów przez nieuczciwe podmioty gospodarujące odpadami. Odpady nielegalnie deponowane są na terenach leśnych, wyrobiskach poeksploatacyjnych, opuszczonych terenach przemysłowych. Duży problem stanowi również porzucanie odpadów przez nieuczciwe podmioty w pomieszczeniach i na posesjach osób prywatnych.

W związku z tym Główny Inspektor Ochrony Środowiska ostrzega właścicieli gruntów oraz magazynów pod wynajem przed działalnością oszustów. Firmy wynajmują magazyny i inne nieruchomości pod pozorem legalnej działalności i gromadzą tam odpady bez wiedzy właściciela, a po wypełnieniu obiektu zaprzestają działalności i znikają.

Oszuści działają zazwyczaj według prostego schematu. Umowę z właścicielem podpisuje doraźnie powołana firma, nieoficjalnie współpracująca z nieuczciwym podmiotem. Wynajmowany teren w krótkim czasie zostaje zapełniony odpadami, a następnie firma znika z rynku, pozostawiając problem właścicielowi.

Zgodnie z ustawą o odpadach, posiadacz jest obowiązany do niezwłocznego usunięcia z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania. W przypadku, gdy nie uda się odnaleźć podmiotu który zdeponował nielegalnie odpady, obowiązek ich usunięcia spoczywa na właścicielu nieruchomości, który musi ponieść całkowity koszt utylizacji.

Dlatego należy zachować dalece idącą ostrożność, dokładnie weryfikować firmy, z którymi zawierane są umowy oraz regularnie kontrolować wynajmowane pomieszczenia i grunty.

W przeciwnym wypadku kosztem utylizacji takich odpadów, który często może wynosić kilka milionów złotych, mogą zostać obciążeni właściciele gruntów.

Ograniczone zaufanie oraz rzetelna analiza umów i osób z którymi je zawieramy mogą zaoszczędzić sporych kłopotów finansowych. Należy pamiętać, że przyjmując na swój teren odpady, bierzemy na siebie olbrzymi koszt ich utylizacji, o który wzbogaciła się zorganizowana grupa przestępcza.

Jednocześnie Główny Inspektor Ochrony Środowiska apeluję do wszystkich aby uważnie obserwowali swoje najbliższe otoczenie i niezwłocznie informowali Policję oraz Inspekcję Ochrony Środowiska o podejrzeniu nielegalnego postępowania z odpadami lub niezgodnego z prawem korzystania ze środowiska.

W celu ułatwienia zgłaszania tego rodzaju nielegalnej działalności na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska został stworzony specjalny interaktywny formularz, który w sposób łatwy i sprawny umożliwia zgłoszenie np. nielegalnego składowiska odpadów. Wystarczy wskazać lokalizację danego miejsca i dodać krótki opis danego zgłoszenie (ewentualnie zamieszczając do niego zdjęcie). Zgłoszenia można dokonać również w sposób anonimowy.

Wszystkie zgłoszenia dokonane elektronicznie trafiają bezpośrednio do Departamentu Zwalczania Przestępczości Środowiskowej, który po ich dokładnej analizie podejmuje decyzję o dalszych działaniach w sprawie.

Pamiętajmy o odpowiedzialności za nasze dobro wspólne jakim jest środowisko - dzięki wspólnym działaniom organów ochrony środowiska oraz obywateli chronimy je i razem ograniczmy negatywne skutki działalności mafii śmieciowej.

Bezpośredni odnośnik do formularza

Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska realizuje zadania wskazane w ustawie o Inspekcji Ochrony Środowiska z dnia 20 lipca 1991 r. (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 995 z późn. zm.) przy pomocy Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska we Wrocławiu.

Zgodnie z ww. aktem prawnym, do zadań Inspekcji Ochrony Środowiska należy:

kontrola podmiotów korzystających ze środowiska w rozumieniu ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2019 r. poz. 1396, z późn. zm.) w zakresie przestrzegania przepisów o ochronie środowiska oraz decyzji ustalających warunki korzystania ze środowiska obejmująca m.in.:

• przestrzeganie przepisów ustawy odpadach
• przestrzeganie przepisów o gospodarce opakowaniami oraz odpadami opakowaniowymi
• przestrzeganie przepisów o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji,
• przestrzeganie przepisów o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, (z wyjątkiem przepisów art. 37 i art. 39 tej ustawy)
• przestrzeganie przepisów o bateriach i akumulatorach, (z wyjątkiem przestrzegania przez sprzedawców detalicznych i sprzedawców hurtowych przepisów art. 8, art. 9, art. 10 ust.1, art.11, art. 31 ust. 3, art. 48–50, art. 53 oraz art. 54 ust. 1 i 2 tej ustawy
• przestrzeganie przepisów o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej.

W związku z powyższym Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska:

• planuje i wykonuje kontrole zgodnie z rocznym planem kontroli, w tym w zakresie gospodarki odpadami podmiotów prowadzących działalność w tym zakresie,
• podejmuje czynności kontrolne o charakterze pozaplanowym, w tym kontrole interwencyjne na wniosek lub zgłoszenie innych podmiotów, jak i osób fizycznych czy też innych organów administracji publicznej.

Realizowane są zarówno kontrole zakładów z wyjazdem w teren, jak i kontrole dokumentacyjne, rozpoznania zanieczyszczenia w terenie , czy też akcje kontrolne na drogach.

Przykładowo w zakresie kontroli dokumentacyjnych analizowane są m.in. coroczne sprawozdania z monitoringu składowisk odpadów. Celem tych kontroli jest sprawdzenie kompletności wykonywanych pomiarów oraz weryfikacja czy w wyniku składowania odpadów nie pogarsza się stan jakości środowiska.

Poza kontrolami realizowane są również odrębne czynności w razie uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia przeciwko środowisku. W tym zakresie prowadzona jest również współpraca z Policja czy prokuraturą.

Ewidencja zakładów – podmiotów podlegających kontroli WIOŚ we Wrocławiu

W posiadanej ewidencji WIOŚ we Wrocławiu, wg stanu na dzień 31 grudnia 2020 r. ujętych jest:

• 11 055 podmiotów podlegających kontroli Inspekcji Ochrony Środowiska w zakresie korzystania ze środowiska, z tego ponad połowa prowadzi gospodarkę odpadami.

Na terenie województwa dolnośląskiego funkcjonuje:

• 277 instalacji wymagających uzyskania pozwolenia zintegrowanego, którym wyznaczone zostały warunki w zakresie korzystania ze środowiska odnoszące się do wszystkich komponentów środowiska (w tym gospodarki odpadami), wymagające systematycznej kontroli.

Kontrole przeprowadzone przez WIOŚ we Wrocławiu w 2020 r.

W 2020 roku WIOŚ we Wrocławiu przeprowadził:

• 2 809 kontroli wobec 2143 podmiotów, w tym 647 kontroli zakładów z wyjazdem w teren, z czego 69 % kontroli zakładów dotyczyło podmiotów prowadzących gospodarkę odpadami (139 kontroli planowych, 308 kontroli pozaplanowych).

W poniższej tabeli przedstawiono dane dotyczące kontroli obejmujących gospodarkę odpadami:

Kontrole wykonywane są zgodnie z posiadanymi uprawnieniami oraz w ramach prawa regulującego sprawdzane zagadnienie.

Proces kontrolny

Czas trwania kontroli:

Kontrole prowadzone przez inspektorów wykonywane są w przedziale czasowym, zależnym od: zakresu kontroli, rodzaju i wielkości zakładu, skali i rodzaju prowadzonej działalności przez podmiot, dostępności do dokumentów i dowodów, dokumentacji koniecznej do analizy, aż wreszcie stopnia skomplikowania sprawy związanej np.: ze stwierdzanymi nieprawidłowościami. Czas trwania kontroli zależy od losowych zdarzeń jak i obiektywnych przesłanek takich jak zakres koniecznych czynności kontrolnych (oględziny, przesłuchania, pobory prób i analizy zlecane do Centralnego Laboratorium Badawczego GIOŚ).

W praktyce czas kontroli wykonywanych przez inspektorów zawiera się od 1 tygodnia do kilku miesięcy. W tym czasie nawet kilkukrotnie przeprowadzane są oględziny jak i pobory prób.

Ustalenia z kontroli:

Ustalenia z kontroli są dokumentowane w postaci protokołu, zawierającego również materiał dowodowy potwierdzający występowanie naruszeń. W skład protokołu wchodzą protokoły z poszczególnych oględzin, protokoły przesłuchania czy też przyjęcia informacji, protokoły i sprawozdania z poborów prób. W odniesieniu do bardziej skomplikowanych przypadków już w trakcie kontroli prowadzone są analizy z kadrą kierowniczą pionu inspekcji oraz radcami prawnymi pionu prawnego. W razie potrzeby kontrole prowadzone są w obecności funkcjonariuszy innych urzędów czy też Policji.

Tryb i sposób kontroli:

Tryb działań kontrolnych Inspektoratu został wypracowany na przestrzeni wielu lat tak w oparciu o obowiązujące nas przepisy prawa jak i na bazie dobrych praktyk, toteż ma on charakter szczegółowy i wielostopniowy.

Takie systemowe rozwiązanie służy nie tylko wykryciu ewentualnych uchybień, które mogą wystąpić w trakcie prowadzonej kontroli, lecz również ma służyć podniesieniu fachowości i rzetelności inspektorskiej.

Eliminowane są w ten sposób ewentualne „przeoczenia” inspektorów względem obowiązujących wymogów prawnych w kontrolowanym zakresie, a tym samym powoduje to zapewnienie wysokiego standardu obowiązującego w Służbie Cywilnej jak i WIOŚ.

Działania pokontrolne

Integralnym i nieodłącznym elementem po przeprowadzonej u podmiotu kontroli są obok sporządzonego protokołu z kontroli - czynności pokontrolne, które obejmują szereg koniecznych działań względem stwierdzonych nieprawidłowości, a w tym:

• Wydanie zarządzeń pokontrolnych zobowiązujących do usunięcia stwierdzanych nieprawidłowości w określonych terminach;
• Wszczęcie i prowadzenie postępowania administracyjnego np.: wstrzymującego działalność podmiotu, nakładającego administracyjną karę pieniężną, itd.;
• Kierowanie wystąpień pokontrolnych do organów kompetentnych do nadzorowania/ usuwania niezgodności z prawem stwierdzonych u podmiotu;
• Kierowanie wniosków do organów ścigania w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa;
• Wymierzanie grzywny w drodze mandatu karnego lub udzielanie pouczeń, a także kierowanie wniosków do sądów w sprawach o wykroczenia.

Wobec każdego stwierdzonego naruszenia musi być podjęte właściwe działanie pokontrolne, mające na celu doprowadzenie do usunięcia niezgodności. Nad kompletnością i prawidłowością czynności pokontrolnych realizowanych przez zespół inspektorów czuwają kierownicy Wydziału/działów inspekcji, kierownicy delegatur, Wydział prawny oraz finalnie Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska.

Powyższy krótki opis czynności kontrolnych powinien choć w części przybliżyć naszą pracę i działania na rzecz ochrony środowiska, a w tym w zakresie gospodarowania odpadami przez podmioty kontrolowane.